Skala ASA – stosowana powszechnie w klasyfikacja oceniająca ryzyko operacyjne związane z wystąpieniem poważnych powikłań lub pacjenta w czasie albo po nim. Została opracowana przez American Society of Anaesthesiology (ASA). Początkowa wersja została opublikowana w 1963 składała się z czterech pierwszych grup.

W systemie tym pacjenta kwalifikuje się na podstawie oceny przedoperacyjnej do jednej z pięciu grup ( I–V):

1.      grupa I – pacjent bez obciążeń schorzeniami dodatkowymi, poddany małemu lub średniemu zabiegowi ,

2.      grupa II – pacjent z niezbyt nasiloną układową, taką jak: stabilne i dobrze kontrolowane , wyrównana , przewlekłe zapalenie w stadium wydolności , niewielkiego stopnia niedokrwienna mięśnia , niedokrwistość, znacznego stopnia (powyżej 20% należnej masy ciała),

3.      grupa III – pacjent z ciężką układową, która ogranicza jego wydolność lub aktywność np. przebyty do 3 miesięcy przed datą wykonania zabiegu , niestabilna dusznica bolesna, ciężkie schorzenie , nieuregulowana ,

4.      grupa IV – pacjent z bardzo ciężką chorobą układową, która stanowi o zagrożeniu jego życia np. niewydolność , zastoinowa niewydolność krążenia, organiczna wada z cechami ostrej niewydolności krążenia, świeży zawał mięśnia sercowego, niewydolność , gruczołów dokrewnych,

5.      grupa V – pacjent z niewydolnością wielonarządową, w stanie skrajnie ciężkim, u którego z bardzo dużym prawdopodobieństwem nastąpi zgon w ciągu 24 godzin, niezależnie od tego czy zostanie poddany zabiegowi operacyjnemu, czy też nie, np. pacjent z pękniętym i głębokim wstrząsem, pacjent z masywnym zatorem tętnicy płucnej.

Dodatkowe oznaczenie E niekiedy stosuje się, gdy zabieg ma być wykonywany w trybie nagłym, natomiast literą P proponuje się oznaczanie ciężarnych.

Im niższa grupa ASA, tym ryzyko powikłań okołooperacyjnych mniejsze.

W postępowaniu z chorymi z ASA III lub IV powinien być zaangażowany doświadczony anestezjolog. W przypadku chorego zakwalifikowanego do grupy V do opieki może być potrzebnych dwóch anestezjologów.

Sedacja (uspokojenie) – obniżenie aktywności za pomocą środków farmakologicznych bez wyłączenia (możliwe jest jednak częściowe jej ograniczenie). Dochodzi wówczas do zmniejszenia i , często w połączeniu z .

Stosowane niegdyś w tym celu (sedativa) np. , straciły obecnie na znaczeniu na rzecz działających bardziej specyficznie, małych dawek np. . Osobną grupę, nadal będącą w powszechnym użyciu, stanowią roślinne leki uspokajające otrzymywane z takich roślin jak (Valeriana officinalis) – , a także (Humulus lupulus) czy (Adonis vernalis).

Skala Mallampatiego ( Mallampati score, Mallampati classification) – stosowana w czterostopniowa skala określająca stopień trudności tchawicy uwarunkowanej budową anatomiczną jamy ustnej.

W skali bierze się pod uwagę wzajemne relacje , i . Wysoki (4) stopień w skali Mallampatiego oznacza, że intubacja może być utrudniona. Skalę wprowadził S. Rao Mallampati i wsp. w 1985 roku. Skala przedstawia się następująco:

Żywienie pozajelitowe, żywienie – jedna z form , które polega na podawaniu składników odżywczych ( i ), , , oraz drogą dożylną:

·         poprzez obwodowe po uzyskaniu dostępu dożylnego za pomocą lub

·         poprzez przy pomocy specjalnie założonego .

Podstawowe zasady projektowania żywienia pozajelitowego zostały opracowane w latach –.

Dostarczanie drogą dożylną wszystkich niezbędnych składników, wchłanianych w normalnych warunkach przez przewód pokarmowy, nazywa się całkowitym żywieniem pozajelitowym.

 [] 

·        

·        

o       

o       

o       

o       

o       

·        

·        

·        

·        

·        

Wskazaniami do wdrożenia żywienia pozajelitowego są sytuacje gdy żywienie drogą jelitową jest niemożliwe, niewystarczające lub niewskazane. Żywienie pozajelitowe wprowadza się:

·         w rozległych oparzeniach, szczególnie gdy dotyczą przewodu pokarmowego

·         u dzieci z wadami wrodzonymi układu pokarmowego oraz u wcześniaków, u których przewód pokarmowy nie jest wystarczająco rozwinięty,

·         w okresie i (w niektórych przypadkach)

·         w śpiączce i innych przypadkach pozostawania przez dłuższy czas w stanie utraty świadomości

·         w , w przewodu pokarmowego.

·         w okresie okołooperacyjnym u chorych niedożywionych lub wyniszczonych

·         w

·         w zaburzeniach wchłaniania jelitowego, w

·         w ostrym zapaleniu trzustki

·         niekiedy w leczeniu ciężkich przypadków i

Decyzja odnośnie wdrożenia odżywiania pozajelitowego w związku z różną tolerancją na głodowanie musi być rozważona pod kątem każdego pacjenta z osobna.

Mieszanki do żywienia pozajelitowego, a szczególnie do całkowitego żywienia pozajelitowego, muszą dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych do życia elementów. Gotowa mieszanka musi zatem zawierać: , (w postaci ), , , oraz . Proporcje odpowiednich substancji powinny być tak zbilansowane, żeby wszystkie podane składniki mogły być w pełni wykorzystane. Jednocześnie należy zachować odpowiednie proporcje kaloryczności w podanym pokarmie – przyjmuje się, że podana ilość węglowodanów i tłuszczu powinna zaspokoić w pełni potrzeby energetyczne chorego, tak, żeby aminokwasy nie były zużywane jako substrat energetyczny. Energia pochodząca z tłuszczu powinna stanowić 20-40% całkowitej energii uzyskiwanej z porcji pokarmu. Emulsje tłuszczowe były dawane oddzielnie, ale w ostatnich czasach coraz bardziej powszechne staje się łączenie roztworu glukozy, białek i tłuszczów podawanych "trzy w jednym".

Najlepszym i najczęściej stosowanym źródłem węglowodanów jest roztwór . W całkowitym żywieniu pozajelitowym, dorosłemu człowiekowi należy podać ok. 500-600g glukozy na dobę. Stosuje się roztwory 10, 20, 40 i 50 procentowe. Energia pochodząca z węglowodanów powinna stanowić 60-80%. Poza glukozą niekiedy stosuje się inne cukry i alkohole cukrowe: , , .

tłuszczowe stanowią w żywieniu pozajelitowym źródło energii oraz niezbędnych do syntez biologicznych. Energia pochodząca z tłuszczu powinna stanowić 20-40%. W skład emulsji tłuszczowych do żywienia pozajelitowego wchodzą między innymi: , , ,