[ Pobierz całość w formacie PDF ]
TAJEMNICE NAUKIZ tej serii ukaza�y si� nast�puj�ce pozycjeHugh Aldersey-Williams NAJPIE�KNIEJSZA MOLEKU�AFrank Ashall PRZE�OMOWE ODKRYCIAAusten Atkinson CEL - ZIEMIAJohn D Barrow WSZECH�WIAT A SZTUKAAdrian Berry NAST�PNE 500 LATWilliam james Burroughs POGODA CZY FATUMA. G. CaiRNs-Smith EWOLUCJA UMYS�UClark R. Chapman, David MoRRIson KATAKLIZMY W HISTORII WSZECH�WIATAT. Colborn, D. Dumanoski. j. P. Myers NASZA SKRADZIONA PRZYSZ�O��A. k. Dewney UCZNIOWIE CZARNOkSIʯNIkAR. G.A. Dolby NIEPEWNO�� WIEDZYCesare Emiliani WSZECH�WIAT ZIEMIA-�YCIETimothy Ferris SKARBY ASTRONOMIISKARBY FIZYKISKARBY MATEMATYKIBrian j. Ford CZUJ�CE ISTOTYGordon Fraser ANTYMATERIAPaul Halpern �OWCY PLANETAlbert A Harrrison KONTAKTStephen HawkING I INNI PRZEWIDYWANIE PRZYSZ�O�CIT.A. Heppenheimer PODB�J KOSMOSUT. HeY, P. Walters ZWIERCIAD�O EINSTEINAJohn Malone NIEROZWI�ZANE ZAGADKI NAUkIJack Meadows WIElCY UCZENICharles Murray SUPERKOMPUTERJayant V. Narlikar L�EJSZA STRONA GRAWITACJIT. Padmanabhan GDY MINʣY PIERWSZE TRZY MINUTYBarrY Parker KOSMICZNE PODRӯE W CZASIECLIFford A. PickoVer CZARNE DZIURYCZASISTOTY POZAZIEMSKIE A WSPӣCZESNA NAUKAJohn PolkINghorne Poza nauk�Hugh Price STRZA�KA CZASU I PUNKT ARCHIMEDESAMichael J. Reiss, Roger Straughan POPRAWIANIE NATURYBriaan Sykes SIEDEM MATEK EUROPYKen Richardson FENOMEN ZWANY INTELIGENCJ�Charles Seife ZERO - NIEBEZPIECZNA IDEALee Smolin �YCIE WSZECH�WIATAEdward Speyer SPADKOBIERCY NEWTONANathan Spielberg, Byron D. Anderson FIZYKA, SIEDEM TEORIIKT�RE WSTRZ�SNʣY �WIATEMSherman K. Stein POT�GA LICZBJohn G. Taylor KIEDY ZACZ�� SI� CZASJames Trefil CZY JESTE�MY NIEPOWTARZALNIKeith Tutt W POSZUKIWANIU NIEOGRANICZONEJ ENERGIIJames D. Watson DNA PASJ� MOJEGO �YCIAJ. Craig Wheeler KOSMICZNE KATASTROFYErnest Zebrowski NIESPOKOJNA PLANETATAJEMNICE NAUKIBRYAN SYKESSIEDEM MATEKEUROPYPrzek�adKrzysztof KurekAMBERTytu� orygina�uSEVEN DAUGHTERS OF EVEKonsultantKAROL SABATHPA�STWOWY INSTYTUT PALEOBIOLOGICZNY. MUZEUM EWOLUCJIRedaktor seriiZBIGNIEW FONIOKRedakcja stylistycznaJOLANTA RUDZI�SKARedakcja technicznaANDRZEJ WITKOWSKIKorektaBARBARA CYWI�SKAEL�BIETA SZELESTIlustracja na obwolucieKAREN K. FREDRICKSONOpracowanie graficzne obwolutySTUDIO GRAFICZNE WYDAWNICTWA AMBERSk�adWYDAWNICTWO AMBERWydawnictwo Amber zaprasza na stron� Internetuhttp://www.amber.sm.plCopyright Professor Bryan Sykes 2001.Cover image Sacred Remembering Medicine Wheel (wall piece)by Arachne/Karen K. Fredrickson.(Luna Art) (at Hawkdancing.netFor the Polish editionCopyright 2001 by Wydawnictwo Amber Sp. z o.o.ISBN 83-241-0160-8Mojej matceMaksymalny zasi�gpokrywy lodowcowejTerytoria siedmiu c�rekLinia brzegowa przynajni�szym poziomie morzapodczas ostatniegozlodowacenia oko�o18 000-20 000 lat temurod�w Edenu:naszych przodk�wSpis tre�ciProlog 111. Krewna �cz�owieka z lodowca" odnaleziona w Dorset 132. Co to jest DNA i jak� spe�nia funkcj�? 273. Od grup krwi do gen�w 344. Niezwyk�y pos�aniec 495. Car i ja 576. Zagadka Pacyfiku 687. Najwi�ksi podr�nicy 818. Pierwsi Europejczycy 909. Ostatni neandertalczyk 9610. My�liwi i rolnicy 10711. Wcale nam nie do �miechu 118912. �Cz�owiek z Cheddar zdradza swoje sekrety 13413. Adam przy��cza si� do dru�yny 14614. Siedem c�rek 15315. Ursula 15816. Kenia 16617. Helena 17218. Velda 18119. Tara 18720. Katrine 19321.Jasmine 19922. �wiat 20623. Poczucie to�samo�ci 217Indeks 225Podzi�kowania 23010PrologSk�d pochodzimy?Jak cz�sto zadajemy sobie to pytanie? Zwykle znamy naszych rodzic�w,a cz�sto dziadk�w, ale dla wi�kszo�ci z nas �lad wiod�cy dalej w przesz�o��zaciera si� w niepami�ci. Jednak wszyscy nosimy przekaz od naszych przod-k�w w ka�dej kom�rce cia�a. To nasz DNA, materia� genetyczny przekazy-wany z pokolenia na pokolenie. Jest w nim zapisana nie tylko nasza osobni-cza historia, ale tak�e dzieje ca�ej ludzko�ci. Za pomoc�najnowszych technikgenetycznych mo�na dzi� ujawni� te dzieje. W ko�cu jeste�my w stanie roz-pocz�� rozszyfrowywanie tego przekazu od naszych przodk�w. DNA nie blak-nie jak staro�ytny pergamin ani nie rdzewieje w ziemi jak miecz dawno zmar-�ego wojownika. Nie ulega erozji wskutek dzia�ania wiatru i deszczu, nieobraca si� w gruz po po�arze lub trz�sieniu ziemi. Jest niczym podr�nikz antycznej krainy, kt�ry mieszka w nas.Ksi��ka ta opisuje histori� �wiata ujawnion� dzi�ki genetyce. Ukazuje,w jaki spos�b dzieje naszego gatunku, Homo sapiens, s� zapisane w genach,zdradzaj�cych informacje o naszym pochodzeniu przeniesione z zamierzch�ejprzesz�o�ci, kt�rej nie si�gaj�jakiekolwiek pisemne przekazy lub kamienneinskrypcje. Geny opowiadaj� histori� zaczynaj�c� si� ponad 100 000 lat temu,kt�rej ostatnie rozdzia�y s� ukryte w kom�rkach cia�a ka�dego cz�owieka.Jest to r�wnie� moja w�asna opowie��. Jako naukowiec mia�em szcz�-�cie znale�� si� w odpowiednim miejscu i czasie, by wzi�� udzia� w tej nie-zwyk�ej wyprawie w przesz�o��, kt�r� umo�liwi�a wsp�czesna genetyka.Odkry�em DNA w szkieletach licz�cych tysi�ce lat i znalaz�em dok�adnie te11same geny u swoich przyjaci�. Odkry�em te�, ku w�asnemu zdumieniu, �ewszyscy jeste�my po��czeni poprzez nasze matki z zaledwie garstk� kobiet�yj�cych dziesi�tki tysi�cy lat temu.Na kolejnych stronach poprowadz� czytelnik�w pe�n� ekscytacji orazfrustracji drog� pionierskich bada�, kt�re doprowadzi�y do tych odkry�. Po-ka��, co tak naprawd� dzieje si� w laboratoriach genetycznych, a czytelnicyprzekonaj� si�, �e r�wnie� tutaj, jak na ka�dej drodze �ycia, do�wiadcza si�wzlot�w i upadk�w oraz napotyka prawdziwych bohater�w i czarne charak-tery.121. Krewna �cz�owieka z lodowca"odnaleziona w DorsetW czwartek 19 wrze�nia 1991 roku Erika i Helmut Simonowie, dwojedo�wiadczonych amator�w wspinaczki wysokog�rskiej z Norymbergiw Niemczech, ko�czy�o w�a�nie wakacyjn� wypraw� we w�oskie Alpy. Po-przedniej nocy urz�dzili sobie nieplanowany post�j w g�rskiej chacie. Zamie-rzali zej�� do samochodu nast�pnego ranka, ale pogoda by�a tak wspania�a, �epostanowili sp�dzi� kolejny dzie� na wspinaczce na mierz�cy 3516 metr�wszczyt Finallspitze. W drodze powrotnej do chaty, gdzie zostawili plecaki, zbo-czyli nieco z wyznaczonej �cie�ki, wchodz�c w w�w�z cz�ciowo wype�nionytopniej�cym lodem. Spod warstwy lodu wystawa�o nagie ludzkie cia�o.Takie znaleziska, cho� makabryczne, nie nale�� do rzadko�ci w wyso-kich Alpach. Simonowie uznali, �e to zw�oki jakiego� alpinisty, kt�ry wpad�w szczelin� w pokrywie lodowej kilka lub kilkana�cie lat wcze�niej. Nast�p-nego dnia miejsce odwiedzi�o dwoje innych mi�o�nik�w wspinaczki, kt�rychuwag� zwr�ci� osobliwy kszta�t czekana le��cego obok zw�ok. S�dz�c powygl�dzie sprz�tu, wypadek musia� wydarzy� si� wiele lat temu. Zawiado-miono policj� i po sprawdzeniu rejestr�w zaginionych alpinist�w pocz�tko-wo uznano, �e s� to zw�oki Carla Capsoniego, nauczyciela muzyki z Werony,kt�ry zagin�� w tym rejonie w 1941 roku. Dopiero kilka dni p�niej zacz�topodejrzewa�, �e wypadek wcale nie wydarzy� si� w czasach wsp�czesnych.Narz�dzie znalezione obok cia�a zupe�nie nie przypomina�o alpinistycznegoczekana. Wygl�da�o raczej jak prehistoryczny top�r. Nieopodal natrafionona pojemnik wykonany z brzozowej kory. Powoli zacz�to sobie u�wiada-mia�, �e zw�oki nie mia�y kilkudziesi�ciu czy kilkuset lat, lecz tysi�ce. Wkr�tce13okaza�o si�, �e jest to znalezisko archeologiczne o mi�dzynarodowym zna-czeniu.Wysuszone i pomarszczone szcz�tki �cz�owieka z lodowca", jak nieba-wem nazwano m�czyzn�, zabrano do Institute of Forensic Medicine (insty-tutu medycyny s�dowej) w Innsbrucku, w Austrii, gdzie zakonserwowano jew lodzie. W tym samym czasie zbierano mi�dzynarodowy zesp� ekspert�ww celu przeprowadzenia drobiazgowych bada� unikatowego znaleziska. Po-niewa� m�j zesp� badawczy z Oksfordu jako pierwszy na �wiecie wykry��lady DNA w staro�ytnych ludzkich ko�ciach, poproszono mnie o sprawdze-nie, czy mo�na uzyska� jakie� pr�bki DNA ze zw�ok �cz�owieka z lodowca".Nieprzeparta pokusa wzi�cia udzia�u w tych ekscytuj�cych badaniach osta-tecznie sprawi�a, �e porzuci�em karier� dyplomowanego specjalisty z zakre-su medycyny genetycznej na rzecz ca�kowicie nowej dziedziny nauki, kt�r�cz�� moich koleg�w postrzega jako dziwaczn�, ekscentryczn� rozrywk� bez�adnego wyra�nego zastosowania i bez przysz�o�ci.Datowanie metod� radiow�glow�- mierzenie stopnia rozpadu �ladowychilo�ci naturalnie radioaktywnych atom�w w�gla w szcz�tkach � potwierdzi�oniezwykle stare pochodzenie �cz�owieka z lodowca'', okre�laj�c jego wiek naod 5000 do 5350 lat. Mimo �e nigdy jeszcze nie pracowa�em z tak starymiszcz�tkami ludzkimi, by�em dobrej my�li i wierzy�em, �e istnieje spora szansana sukces, poniewa� cia�o spoczywa�o zamro�one g��boko w lodzie, z dala odniszczycielskiego dzia�ania wody i tlenu, kt�re powoli, ale nieuchronnie nisz-cz� DNA. Materia�, nad kt�rym mieli�my pracowa�, mie�ci� si� w niedu�ym,zakr�canym s�oju, takim jakie stosuje si� do przechowywania okaz�w w for-malinie. Wygl�da�o to nieciekawie: brzydka, szara papka. Kiedy razem z Mar-tinem Richardsem, moim �wczesnym asystentem, otworzyli�my s��j i zacz�li-�my przegl�da� zawarto�... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |