[ Pobierz całość w formacie PDF ]
JOANNA SIEDLECKA CZARNY PTASIOR Pamięci mojej Matki Heleny Siedleckiej „[...] To jest joint-venture najsilniejsze w historii. Te dwie diaspory światowe: diaspora katolicka, polska i diaspora żydowska mają wspólny mianownik, który tworzy wspólnotę najbardziej im wspólną. [...] My się nigdy nie rozstaniemy”. Jerzy Kosiński (fragment wykładu „Obecność podzielona” - wrzesień 1990, Uniwersytet Jagielloński) OD AUTORKI Nie pojechałam do Ameryki. Nie chciałam pisać o zawrotnej, niewątpliwie, karierze Jerzego Kosińskiego ani też o opisanych już zresztą jego skandalach, sukcesach, zaszczytach, które go spotkały. Interesowało mnie wyłącznie jego wojenne dzieciństwo. Podróż do miejsc, gdzie jako kilkuletni żydowski chłopiec przetrwał okupację. Jego przeżycia z tych lat, traumatyczne dzieciństwo, a nie Ameryka, były bowiem, moim zdaniem, kluczem i tropem do jego istoty. „Holocaustowej”, skomplikowanej, tajemniczej osobowości. Obsesji, fobii, urazów i lęków. Masek oraz mistyfikacji. Szokującej prozy nasyconej obsesją zła. A wreszcie - zaskakującej, samobójczej śmierci; wśród jej nie do końca jasnych motywów dopatrywano się także „mrocznego dzieciństwa”, które się o niego upomniało, upiorów przeszłości, od których nie potrafił się uwolnić. „Był wielkim mistyfikatorem - pisał o nim Janusz Głowacki - ale demony, których obecność stale wyczuwał za plecami były prawdziwe. Pewnej nocy otoczyły go w mieszkaniu przy 57 Ulicy ciasnym kręgiem” . „[...] Myślę, że na decyzję o samobójstwie miały też wpływ lata dzieciństwa opisane w Malowanym ptaku. Nawet jeśli nie było tak okrutne, jak opisane w powieści” - twierdziła Ewa Hoffman, pisarka kanadyjska polskiego pochodzenia, autorka książki o adaptacji polskich emigrantów w USA . „Mroczne dzieciństwo” było też kluczem do Malowanego ptaka, uznanego za arcydzieło literatury Zagłady, jej literacki dokument. Kosiński podkreślał wprawdzie uniwersalny charakter powieści, ale mimo to - podobnie jak większość jego utworów, które nazywał „autofikcją” - prowokowała py- tania o autentyzm. Zastanawiano się: czy autor opowiada własną historię? Był przecież żydowskim dzieckiem, które przetrwało Epokę Pieców. Tym bardziej że w swoich oficjalnych „życiorysach”, publikowanych w amerykańskich encyklopediach literackich, podawał fakty zbieżne z historią Chłopca z Malowanego ptaka. I tak na przykład według Current Biography jest - jak i on - „wysłany podczas wojny na wieś”, „odseparowany od osoby, której został powierzony”. „Wędruje od wsi do wsi”, napiętnowany ze względu na swoje śniade oblicze, „magnetyczne włosy”, „prześladowany przez jasnoskórych i jasnowłosych wieśniaków, doznaje wielu fizycznych i psychicznych horrorów, na skutek których traci mowę na okres pięciu lat”. Zgodnie z Contemporary Authors - „opuszczony, [ Pobierz całość w formacie PDF ] |